DE STAND VAN EEN LAND

Boer en ik gaan binnenkort voor de tweede keer op reis naar Zuid- Afrika. We brengen een paar dagen door in Kaapstad en gaan een poging doen om op Robbeneiland te komen, waar Mandela gevangen zat. Het zal er wel druk zijn kort na de dood van Mandela.
Er was een tijd dat het ondenkbaar was dat je je vakantie doorbracht in Zuid-Afrika. In 1988 stond ik met 50.000 andere mensen, in de anti-apartheidsdemonstratie op het museumplein. Het was de tijd van acties tegen Shell en Macro en de boycot van perssinaasappels en Zuid-Afrikaanse wijnen. Sinds het einde van de apartheid is Zuid-Afrika een populaire vakantiebestemming geworden.
In 2005 waren we voor het eerst in het land. We bezochten in Johannesburg het huis waar Mandela woonde, in het township Soweto. Ondanks de armoede in de sloppenwijken, waren we onder de indruk van de welvaart in de rest van het land, de goede wegen, de heerlijke wijnen en de organisatie. In andere Afrikaanse landen, zoals Ethiopië, sloeg armoede en het slechte bestuur ons overal in het gezicht. Na uren wachten op eten, moest je nog langer wachten om af te rekenen. We hoorden vaak in restaurants: je moet ons personeel geen fooi geven anders komen ze morgen niet meer terug.
Hoe anders was het in Zuid –Afrika. Het ANC zat stevig in het zadel en Mandela was duidelijk op de achtergrond aanwezig als verzoener tussen blank en zwart. Wie herinnert zich niet de WK rugby finale in 1995 die werd gewonnen door Zuid-Afrika. Mandela overhandigde in een Springbok shirt(het door de zwarte bevolking gehate symbool van blanke onderdrukking ), de beker aan de blanke aanvoerder. Mandela werd toegejuicht door blank en zwart. Kortom, de toekomst zag er zonnig uit voor Zuid-Afrika.
Hij is nog geen week dood en het behang laat al goed los. Tijdens de afscheidsdienst voor Mandela werd president Zuma hartelijk uitgefloten. Als Mandela er levend bij was geweest had hij het volk ongetwijfeld stil gekregen. Maar nu hij dood is komt het er allemaal uit. Zuma en het ANC maken veel kapot waar Mandela voor stond. Aan Zuma kleven vele corruptieschandalen, de werkloosheid is hoger dan ooit en het verschil tussen arm en rijk groeit, met dit verschil dat er nu ook puissant rijke zwárte mensen zijn. Ook staat racisme weer stevig op de kaart sinds de radicale Malema uit het ANC is gestapt en een eigen partij heeft opgericht. Malewa houdt haatspeeches tegen de blanken in Zuid-Afrika. Ik hoorde hem op tv zeggen dat, als de blanke boeren het land niet vrijwillig teruggegeven, ze het komen halen met de speer. Hij zet zijn woorden kracht bij door liedjes te zingen als Kill the boer.
Als Malewa er maar niet achter komt dat Boer boer is. Moesten wij in een kookpot eindigen, gespiesd aan een speer, denkt u dan niet aan dit pessimistische stukje als mijn kerstgedachte. Ik eindig liever met een citaat uit Mandela’s autobiografie: 'Ik heb die lange weg naar vrijheid belopen. Ik heb geprobeerd niet te struikelen; ik heb gaandeweg misstappen begaan. Maar ik ben erachter gekomen dat je na de klim van een grote heuvel alleen maar ziet dat er nog vele heuvels te beklimmen zijn.'