Afgelopen weekend is operatie Market Garden op veel plekken herdacht. Oorlogsherdenkingen lopen door in 2025.
Het leeft sterker dan ooit, want na tachtig jaar vrede is onze vrijheid echt niet meer vanzelfsprekend. En wellicht ook omdat 75 jaar vrijheid grotendeels in de soep liep door de pandemie. Ik was begin 2020 druk met een opdracht uit Westerbork om een voorstelling voor schoolkinderen te maken. Vanwege de lockdowns gingen de festiviteiten niet door. Uiteindelijk speelden we de aangepaste, kleinere, voorstelling Vrij! pas in 2023.
“Het is leerzaam om verhalen uit de grensstreek te lezen”
Vooralsnog kunnen de tachtig jaar vrijheid-vieringen doorgaan, hoe actueel oorlog ook is. Ik kreeg de vraag of ik een ode aan de vrijheid wil maken voor het Regioprogramma Vrijheid: een samenwerkingsverband tussen Achterhoek, Liemers en de Duitse grensstreek. Er is een glossy gemaakt aan de hand van de vraag: wat betekent vrijheid voor jou? Nederlandse en Duitse kinderen, jongeren, volwassenen en een paar vluchtelingen leverden teksten aan: een mooie inspiratiebron om uit te putten. En leerzaam om verhalen uit de grensstreek te lezen.
Ik dacht de grote wapenfeiten uit de Tweede Wereldoorlog zo’n beetje te kennen. Maar mijn kennis hield op bij A bridge too far. Dus nam Boer me mee naar het Vrijheidsmuseum in Groesbeek om de film Krieg am Niederrhein te zien over het Rijnlandoffensief. In maart 1945 waren 1 miljoen soldaten in touw voor de oversteek tussen Rees en Wesel. Onder andere Megchelen, Aalten en Dinxperlo kregen het zwaar te verduren. Aan de Duitse kant lagen Rees, Wesel en Emmerik volledig in puin.
Het lijkt me belangrijk om samen met de Duitsers vrijheid te vieren en de ode straks samen te zingen. En vaak te luisteren naar Beethovens boodschap in zijn negende symfonie: Alle Menschen werden Brüder.
