Ik zong op 3 mei mijn Ode aan de Vrijheid met mannenkoren op de dag dat mijn vader (overleden in 1999) 90 jaar zou zijn geworden.
Ik groeide op in Haarlem en wij kinderen wilden altijd naar het strand. In de jaren 70 kwamen er steeds meer Duitsers naar Zandvoort. Reden voor mijn vader om niet meer mee te gaan: “Laat ze op hun eigen strand liggen. Ik kan dat Duitse geblaf niet aanhoren.” We vonden hem irritant maar ik snap hem nu beter. Ik groeide op in vrijheid en welvaart. Pa overleefde de gruwelijke hongerwinter in het westen door het eten van tulpenbollen.
In 1965 moest hij een keer naar Duitsland in functie, als voorzitter van de Katholieke Plattelands Jongeren. Hij begeleidde een reis naar Stuttgart in het kader van een uitwisseling van Europese plattelandsjongeren. Op het programma stond een bezoek aan een oorlogsbegraafplaats. Eer bewijzen aan gesneuvelde Duitse soldaten ging hem te ver. Hij wilde niet mee wat, zo hoorde ik later van mensen die erbij waren, gezien werd als schoffering. Mensen probeerden hem over te halen, maar hij weigerde te gaan. We kwamen als gezin nooit in Duitsland, sterker nog: pa reed niet over snelwegen ”door Hitler zijn aangelegd.”.
Net als voor veel (oudere)Nederlanders was de verloren WKvoetbalfinale in 1974 tegen Duitsland een heel pijnlijke herinnering voor ons vader waar hij met regelmaat gefrustreerd over sprak..
Ik ga ervanuit dat pa’s anti-Duitse sentiment als hij langer had geleefd was weggezakt, net als bij de meeste landgenoten. Maar de boodschappen die je meekrijgt van je ouders liggen ergens opgeslagen in je geheugen. En komen op sommige momenten bovendrijven.
Ik zat op 3 mei in de trein. Achter me zat een groep zeer luidruchtige Duitse meiden. Het was eruit voor ik het wist: “Könnt ihr leiser schreien, morgen gedenken wir der Opfer des Nazi-Regimes und die Deutsche Sprache weckt unangenehme Erinnerungen.” De jongeren keken me vuil aan, maar praatten nu zachter.
Tijdens het herdenkingsconcert in de kerk dacht ik aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en aan mijn vader die het overleefde maar er, net als velen ,trauma’s aan overhield.
