Boer en ik zijn veilig terug uit Zuid-Afrika. We zijn de blankeboerenhater Malewa niet tegengekomen en hebben ook niemand het lied Skiet die Boer horen zingen. Er zijn in Nederland ook mensen die boeren foute types vinden omdat ze het milieu vervuilen en dieronvriendelijk zijn, maar ze worden niet gehaat omdat ze asociaal rijk zijn.
Na een paar weken rondreizen lijkt het me logisch dat herverdeling van economisch bezit noodzakelijk is in Zuid-Afrika. We komen op de prachtigste wijnlandgoederen in Kaaps-Hollandse stijl met klinkende namen als Fraai Uitzicht en Vrede en lust. De landgoederen zijn in handen van blanke eigenaren. Van alle wijn die in Zuid-Afrika wordt gemaakt, is minder dan een procent afkomstig van een zwarte wijnboer.
De huidige regering van Zuid-Afrika wil het economische verschil tussen blank en zwart kleiner maken, maar zo eenvoudig is dat niet. Blanke boeren verjagen zoals in Zimbabwe gebeurde heeft weinig zin omdat niemand anders wist hoe te oogsten. De blanken hebben eeuwenlang ervaring met zaaien, oogsten en besturen en het kost tijd om kennis over te dragen aan mensen die jarenlang zijn onderdrukt.
Intussen worden de verschillen tussen rijk en arm groter. Het vreemde aan Zuid-Afrika is dat je er nauwelijks moeite voor hoeft te doen om je ogen te sluiten voor armoede en de problemen die het land heeft. Je weet dat Zuid-Afrika veel moorden, verkrachtingen en hivbesmettingen kent, maar daar word je als toerist professioneel omheen geleid. Je wordt zo gewaarschuwd voor criminaliteit dat je het wel uit je hoofd laat om op zoek te gaan naar een township. Er zijn wel townshiptours maar dat is pas echt gênant: in je bewaakte bus kijken hoe arm mensen zijn en dan wegrijden.
De verschillen tussen arm en rijk zijn zo groot, dat we ons bijna laten verblinden. Het lijkt werkelijk koek en ei, daar waar wij zijn. Zuid-Afrika is het Zwitserland van Afrika. De toeristische route op de schitterende snelwegen, voert ons langs wijnboerderijen, jachthavens en wildparken. We vergeten dat we in Afrika zijn: het lijkt het erop dat blanken totaal hun eigen leven leiden. Het schijnt dat er tegenwoordig ook rijke zwarte mensen zijn, maar die komen niet op dezelfde plekken als wij. We zitten twee weken tussen de blanken en worden bediend door zwarten. Op de wijnlandgoederen zijn blanken bezig met wijnproeverijen en slaan een balletje op de golfbaan tussen het wijnproeven door. De zon is in overvloed, net als het eten. Het kan allemaal niet op.
En toch worden we er steeds subtiel aan herinnerd dat we in Zuid-Afrika zijn. Elke keer als we wegrijden met de huurauto horen we klik klik. De deuren gaan automatisch op slot. Ze kunnen niet meer opengetrokken worden van buitenaf. Op elke plek waar we parkeren staan mannen in gele hesjes. Ze bewaken je auto, ook al heb je er zelf zicht op. Alles wordt bewaakt. Om alle huizen staan hekken, met prikkeldraad of stroomdraden. Op elk huis hangt een bordje met twee pistooltjes met de tekst armed response.
Klik klik, denk eraan.
